استان آذربایجان شرقی، یکی از اصیلترین و قدیمیترین استانهای ایران است که قدمت فرهنگی غنی دارد. استان آذربایجان شرقی، به ویژه دارای غذاهای محلی ویژهٔ خود است. از جمله غذاهای معروف آذربایجان شرقی را میتوان کوفته تبریزی، دلمه کلم پیچ، کوکوی لوبیا سبز، قورما شورباسی، نان اسمو، کباب بناب، آش قوروت قیله (قروت قلیه)، آش گوشواره آذری، آش دندونی تبریز (دیشلیق) درنظر گرفت. حتی اگر سفر کوتاهی به این استان داشتید، از امتحان کردن طعم غذاهای مختلف این منطقه غافل نشوید.
کوفته تبریزی
یکی از غذاهای خوشمزه و اصیل آذربایجان شرقی که یک غذای رایج در میان خانوادههای تبریزی بهشمار میآید. کوفته تبریزی یکی از محبوبترین و خوشعطرترین انواع کوفته در سراسر ایران است که طرفداران بسیار زیادی نیز دارد. در تهیهٔ کوفته تبریزی از گوشت چرخکردهٔ گوسفندی به همراه سبزیجاتی مانند تره و مرزه استفاده میشود. کوفته تبریزی معروف از آن دسته غذاهای محبوب شب عید نوروز است که همه افراد از خوردن آن لذت میبرند.
دلمه کلم پیچ
دلمهٔ کلم پیچ تبریزی، یکی از انواع مدلهای مختلف دلمه است که در شهر زیبای تبریز طبخ میشود. غذاهای دلمهٔ از جمله غذاهای خوشمزهٔ ایرانی است که با وجود آنکه تهیهٔ آن کمی زمانبر است اما طعم و عطری بینظیر دارد. در تهیهٔ دلمهٔ کلم همانند طرز تهیهٔ دلمهٔ برگ مو مجلسی از برنج و لپه و گوشت استفاده میکنند و میتوان آن را با سس ترش یا شیرین درست کرد. ترش و یا شیرین بودن دلمه به ذائقهٔ شما بستگی دارد ولی بسیار از افراد آن را به صورت ملس سرو میکنند. استفاده از کلم پیچهای تازه، کوچک و ترد و ادویههای محلی که برای تهیهٔ مواد اولیهٔ دلمه استفاده میشود، از جمله رازهای طبخ این غذای محلی و مزهٔ فوقالعادهٔ آن است. امیدواریم دلمهٔ کلم پیچ را در زمان سفر به این شهر زیبا حتما در برنامههای خود قرار دهید.
کوکوی لوبیا سبز
در سفرههای ایرانی، کوکوها جایگاه خاص خود را دارند. کوکوها را میتوان در انواع مختلف تهیه و طبخ کرد. یکی از این انواع مختلف کوکوهای ایرانی، کوکوی لوبیا سبز تبریزی است. کوکوی لوبیا سبز یکی از غذاهای محلی استان آذربایجان شرقی، به ویژه شهر پر آوازهٔ تبریز است. برای تهیهٔ کوکو لوبیا سبز تبریزی نیاز است تا مواد اولیهٔ مورد نیاز را به صورت محلی تهیه کنیم. موادی که در این کوکو محلی استفاده میشود شامل لوبیا سبز خرد شده، پیاز و سیبزمینی، تخممرغ و ادویههای محلی و ویژه است. شاید برای شما سوال شده باشد که کوکوی لوبیا سبز مزهٔ خوبی دارد یا نه، اما بهتر است بدانید که کوکوی لوبیا سبز تبریزی، از انواع کوکوهای خوشمزه و پرطرفداری است که نه تنها در استان آذربایجان شرقی، بلکه در شهرهای دیگر نیز به عنوان یک غذای پرخاصیت بسیار شناخته شده است، به ویژه کودکان از این غذای خوشمزهْ محلی بسیار لذت میبرند. بنابراین؛ حتی اگر این غذای خاص را در شهر تبریز امتحان نکردهاید به شما توصیه میکنیم تا با داشتن دستور پخت کوکو لوبیا سبز ، آن را برای خانوادهٔ خود تهیه کنید.
قورما شورباسی
اگر به شهر تبریز سفر کرده باشید، حتما نام قورما شورباسی را بارها و بارها شنیدهاید یا در منوی غذای رستورانهای محلی چشمتان به نام این غذای محلی تبریزی افتاده است. قورما شورباسی در اصل از جمله غذاهای آبگوشتی بهشمار میآید که در استان آذربایجان شرقی به ویژه شهر تبریز، بسیار پرطرفدار است. گوشت سردست گوسفندی تازه و گوشت قرمه، از جمله ترکیبات اصلی غذای سنتی قورما شورباسی است. در تهیهٔ این غذای محلی ویژه گوشت گوسفند را میپزند و لپه و رب و گوجه و سیبزمینی و ادویههای محلی را به آن اضافه میکنند. مزه و طعم این غذای سنتی تبریزی زبانزد خاص و عام است و هر کسی که یکبار آن را امتحان کرده است، برای همیشه یکی از طرفداران این غذای محلی شده است. در سفر به شهر تبریز یا استان آذربایجان شرقی، با امتحان کردن این غذای محلی، متوجهٔ طعم بینظیر آن خواهید شد که نشان از ادویههای محلی و ویژهٔ این منطقه دارد. حتی اگر این غذا را با دستور خاصی محلی آن تهیه نکنید، باز هم میتوانید از طعم خوش آن لذت ببرید. امیدواریم که در سفر به این استان زیبا، این غذای خوشمزهٔ محلی را با دستور اصلی خود، امتحان کنید.
نان اسکو
همانطور که میدانید، نانها، یکی از اعضای ثابت سفرهٔ ما ایرانیها است. در شهرهای کوچک و روستاهای کوچک و بزرگ، نانهای سنتی و محلی، جایگاه ویژه و خاص خود را دارند. نانهای محلی، در انواع مختلف و در طعمهای گوناگون و به روشهای سنتی طبخ میشود. یکی از این انواع نانهای سنتی و محلی، نان اسکو یا اسکو چوریی است، نان مخصوص شهرستان اسکو از توابع آذربایجان شرقی که از جمله لذیذترین نانهای سنتی ایران محسوب میشود. این نان محلی از روزگاران قدیم یک غذای رایج در میان افراد محلی بوده و با استفاده از آرد گندم و جوی مرغوبی که در همین شهرستان تولید میشود، در تنور داغ نانوا شکل میگیرد. هرچند با وجود صنعتی شدن و هجوم نانهای صنعتی، عرصه برای حضور نانهای محلی کمی دشوار شده است، اما باز هم نانهای محلی، بسیار محبوب بوده و افراد مختلف در هر شرایطی که امکان تهیهٔ این نانها باشد، دوست دارند که طعم این نانهای محلی را بچشند. نان اسکو هم میتواند به عنوان وعدهٔ اصلی استفاده شود و هم کاربردهای دیگری داشته باشد. از جمله موارد دیگری که از این نان استفاده میشود، استفاده به عنوان عصرانه و میان وعده همراه غذای محلی دورمانج است. این نان سنتی یک نان محبوب در میان مردم آذربایجان است که در اکثر خانهها یافت میشود. این نان به علت اینکه دور ریز بسیار کمی دارد و ماندگاری و خواص بالایی دارد، باعث شده که به عنوان یک میراث از این استان به ثبت برسد. اگر جایی این نان محلی خوشطعم را دیدید به شما توصیه میکنیم حتما آن را تهیه کرده و نوش جان کنید.
کباب بناب
غذاهای کبابی، همواره در دستهٔ غذاهای پرطرفدار ایرانیها قرار میگیرد. امکان ندارد از کسی بپرسید کباب میخورد و بگوید نه! هرکسی، چه کوچک، چه بزرگ، طرفدار درجهٔ یک کبابها است. کبابهای محلی که در واقع حتی بیشتر از کبابهای دیگر، طرفدار دارد. یکی از این کبابهای محلی، کباب بناب است. کباب بناب که یک غذای محلی آذری است، یکی از لذیذترین انواع کباب ایرانی است که اصالت آن به شهر بناب، در آذربایجان شرقی برمیگردد. کباب بناب، که از گذشته تاکنون در سفرههای ایرانی برای پذیرایی از مهمانان سرو میشده است، شباهت زیادی به کباب کوبیده دارد اما مزهای بسیار لذتبخش دارد. مواد اولیهٔ کباب بناب، همانند کباب کوبیده، گوشت گوسفندی، پیاز، نمک و فلفل است با این تفاوت که در کباب کوبیده، از گوشت گوسفندی چرخ شده استفاده میشود اما در کباب بناب اینطور نیست. گوشتی که در تهیهٔ کباب بناب استفاده میشود، در اندازههای بزرگتری تهیه میشود که اصطلاحا به آن، گوشت ساطوری شده میگویند. همانطور که میدانید در تهیهٔ کباب کوبیده، بعد از چرخ کردن گوشت به آن پیاز را اضافه میکنند اما در تهیهٔ کباب بناب، به هنگام ساطوری کردن گوشت گوسفندی، پیاز را نیز با آن ساطوری کرده ک باعث میشود عطری بینظیر به هنگام طبخ این غذا به مشام برسد. همچنین ابعاد کباب بناب از کباب کوبیده بزرگتر و پهنتر است که باعث میشود به هنگام خوردن، کباب به تنهایی کافی باشد. راز طبخ این کباب خوشمزه، استفاده از قلوهٔ گوسفند است. کباب بناب آذری را میتوانید با نان سنگک داغ یا برنج، به همراه یک لیوان دوغ یا نوشابه خنک سرو کنید و از طعم بینظیر آن، نهایت لذت را ببرید.
آش قوروت قیله (قروت قلیه)
آش قوروت قیله، در میان انبوه آشهای ایرانی، یکی از آشهای ویژه و پرطرفدار است. همانطور که میدانید، آشها در انواع مختلف و مواد گوناگون طبخ شده و در سفرههای ایرانیها جایگاه خاص خود را دارد. با نگاهی گذرا به فهرست ۵۰ غذای برتر ایرانی، متوجه محبوبیت انواع آش ایرانی خواهید شد.
آش گوشواره آذری
آش گوشواره، یکی از آشهای محلی و سنتی استان آذربایجان شرقی است که به ویژه در شهر تبریز، بسیار مورد توجه است. این آش با اینکه یک آش محلی تبریزی است، اما در استانهای مختلفی مانند خراسان نیز به شیوههای دیگر طبخ شده و حتی در خارج از ایران، در کشورهایی مثل روسیه و آذربایجان، طرفداران زیادی دارد. علت نام جالب این غذای محلی، به دلیل وجود تکههای خمیری شکل در آن است که به دلیل شباهت زیاد آن به گوشواره، به آن آش گوشواره میگویند. خمیرهایی که به صورت دستی آماده میشوند و در این غذای خوشمزه استفاده میشوند، وجه تفاوت این آش با سایر آشهای رایج در سفرههای ایرانی است. در این آش پرملات، جدا از تکههای خمیری، کوفتههای قلقلی شدۀ کوچکی نیز دیده میشود که باعث شده این غذای محلی برخلاف سایر آشها، ارزش غذایی بالایی داشته باشد. اگر در سفر به این شهر زیبا، نتوانستید آش گوشواره را امتحان کنید، نگران نباشید. تهیۀ این آش خوشمزه، شاید طولانی بهنظر برسد اما بسیار آسان است. شما میتوانید برای تهیۀ آش گوشواره آذری، تخممرغ، آرد الک شده، گوشت چرخ کرده گوسفندی و ادویههای مختلف را تهیه کرده و برای اعضای خانوادۀ تان این آش محلی را تهیه کنید.
آش دندونی تبریز (دیشلیق)
جالب است بدانید، غذاهای مختلف نیز داستانهای خاص خود را دارند. آش دندونی تبریزی نیز یکی از این آشها است که داستان خود را دارد. ریشۀ نام این آش محلی تبریزی، به زمانهایی در گذشته بر میگردد. زمانی که خانوادههای کشاورزان محلی، برای کودکانی که در آستانۀ درآوردن دندان بودند، این آش پر خاصیت را تهیه میکردند. بعد از اینکه اولین دندان کودک در لثههایش نمایان میشده است، آش دندونی پخت میشود. فلسفۀ آش دندونی مربوط به این است که دندان کودک راحت و بدون درد رشد کند. گندم نیز سمبل برکت و به معنای آرزوی زندگی پر برکت برای کودک است. این آش خوشمزه از نظر مواد و البته از نظر ظاهر شباهت زیادی به آش جو دارد، البته در آش دندونی علاوه بر حبوبات از گوشت گوسفندی هم استفاده می شود. همچنین آنها باور داشتند که خوردن آش دندانی به تقویت دندانها هم کمک بسیاری میکند. این آش اصالتا به شمال غرب کشور یعنی آذربایجان و تبریز برمیگردد. در تهیۀ این آش محلی، از حبوباتی مثل نخود، گندم، لوبیا، گوشت تکه شدۀ گوسفندی، آب قلم، پیاز و ادویه استفاده میشود. در برخی مناطق، از ترکیبی که از لپه و ربگوجه تهیه میشود و شبیه قیمه است در کنار این آش خوشمزه استفاده میشود که طعم بینظیر آن را دوچندان میکند.
همانطور که میدانید، در گذشته، افراد وقت کمی داشتند و کارهای فراوانی انجام میدانند تا مواد مورد نیاز خود را تهیه کنند. از این رو غذاهای محلی، علاوهبر نحوۀ طبخ آسان، دارای ارزش غذایی بالایی هستند. این غذاها از مواد طبیعی تهیه میشوند که باعث میشود هر کدام از آنها، سرشار از انرژی و خواص مفید باشد. اگر قصد سفر به استان ذربایجان شرقی را دارید، از طعم غذاهای محلی این منطقه غافل نشوید و هر کدام از غذاهای محلی آذری را امتحان کنید.