سیستان و بلوچستان دومین استان پهناور کشورمان بعد از کرمان است. سیستان و بلوچستان سرزمینی از دو قوم بزرگ، اصیل و محترم سیستانی و بلوچی، که سال‌های سال است در کنار هم با صلح و صفا زندگی می‌کنند. کشاورزی و دامپروری دو فعالیت مهم مردم این دیار است. با نگاهی به تنوع غذایی این منطقه می‌توان نقش پررنگ محصولات دامی و کشاورزی را دید. همینطور، ساحل نشین بودن بخشی از مردم این استان باعث شده انواع غذاهای دریایی هم در این منطقه محبوب باشد.
غذاهای این منطقه به واسطه همسایگی با پاکستان و همین طور رفت و آمد زیاد با هند، ادویه‌های بسیار تند و پیاز بسیار فراوانی دارد و از آنجایی که دامپروری رواج گسترده‌ای در این خطه دارد، بنابراین شالوده اصلی غذاهای بلوچستان مواد لبنی و گوشت دام است. البته ناگفته نماند که گوشت بز در بین بلوچ‌ها بیش از گوشت سایر دام‌ها کاربرد دارد. در ادامه با چند غذای محلی محبوب این استان آشنا خواهید شد.
دوغ پا
دوغ پا یا دوگپا خوراکی شبیه به قیمه است که در آن به جای آب، از دوغ استفاده می‌شود. مواد اولیه دوغ پا، تکه‌های گوشت گوساله، لپه و پیاز است که با هم تفت داده می‌شود و به آن دوغ اضافه می‌کنند. برای خوشمزه شدن این غذا از فلفل سیاه، روغن، نمک، زعفران و زردچوبه هم استفاده می‌شود تا غذا با ترکیب ادویه‌ها، مزه خوش طعمی پیدا کند. این خورشت به همراه برنج سفید سرو می‌شود و غذایی محبوب در بین بلوچی‌هاست. دوگپا غذایی ساده، اما خوشمزه و مقوی است که نیازهای ضروری بدن را تأمین می‌کند. قیمه نثار قزوین هم نوع دیگری از خورش قیمه است که از عطر و طعم خوبی برخوردار است.
کشک زرد
کشک زرد یکی از غذاهای سنتی سیستان و بلوچستان است و در بین مردم این منطقه محبوبیت زیادی دارد. مردم سیستان ارزش زیادی برای این غذا قائل هستند، به‌طوری که در مواقع ناراحتی آن را درست نمی‌کنند. این غذا را از کشک زرد زابلی تهیه می‌کنند و آنقدر حجیم و مقوی است که شامل یک وعده کامل غذایی می‌شود. این غذا را غذای پهلوانان زابلی می‌نامند. به این دلیل که این غذا آنقدر کامل و سرشار از انرژی است که تا ساعت‌ها اصلا احساس گرسنگی نخواهید کرد. کشک زرد را بیشتر در وعده صبحانه و در هوای سرد پاییز و زمستان سرو می‌کنند. مواد اصلی این غذا شامل کشک زرد، پیاز و آب گوشت است و ظاهری شبیه یک سوپ غلیظ دارد که به صورت تیلیت مثل آبگوشت خورده می‌شود. موج محبوبیت این غذا به خراسان هم رسیده است. از این غذا برای درمان بیماری‌هایی مثل ورم معده، اسهال، یبوست، فشار خون استفاده می‌کنند.
در واقع کشک زرد مخلوطی از بلغور گندم، دوغ، زیره، گشنیز، زردچوبه، رازیانه و نمک سیر است که به صورت پودر درمی‌آید و در حقیقت غذایی نیمه آماده است که در ۱۰ دقیقه حاضر می‌شود. مردم سیستان هر سال در تیر و مرداد، کشک یک سال خود را آماده می‌کنند. این کشک سرشار از انواع ویتامین و کلسیم است و خواص بسیاری دارد. بریا دریافت کلسیم از کشک می‌توانید از دستور تهیه اشکنه کشک نیز استفاده کنید.
کراهی
این غذای پاکستانی تند و تیز به نام کراهی، یکی دیگر از غذاهایی است که با انواع ادویه‌های مخصوص در بلوچستان طبخ می‌شود. برای تهیه این غذای خوشمزه از موادی همچون تخم گشنیز، فلفل قرمز، پیاز، ادویه بلوچی، سیر، زنجبیل، کاری و سبزیجات تازه مثل جعفری استفاده می‌شود. اگر غذاهای تند را دوست دارید، حتما این غذای محلی استان سیستان و بلوچستان را امتحان کنید تا از طعم بی نظیر آن لذت ببرید.
پکوره
یکی از غذاهای محبوب این استان که در ماه مبارک رمضان سرو می‌شود، پکوره است و از جایگاه ویژه ای برخوردار است. علاقمندی مردم این خطه به پکوره در ماه رمضان به قدری بالاست که تنها به یک وعده غذایی در خانه محدود نمی‌شود و بازار پخت پکوره در کوچه و بازار نیز داغ داغ است. پکوره یک غذای پرطرفدار است که به شکل‌های متفاوتی از آن در همین کشورهای همسایه افغانستان و پاکستان و کمی آن سو تر در هند هم طبخ می‌شود. مواد اصلی پکوره آرد گندم، گشنیز، فلفل، آرد نخودچی، پیاز، ادویه، آب و خمیر مایه است و در بین مردم طرفدار زیادی دارد. از دیگر غذاهای پرطرفدار هندی می‌توان به شاهی پنیر هندی هم اشاره کرد.
تباهک
مراسم عید قربان از مراسمات و آیین‌های مذهبی محبوب برای قوم بزرگ بلوچ است. در گذشته که وسایل منجمد کردن و نگهداری مواد غذایی نبوده، مردم مجبور بودند مواد خراب‌شدنی را به روشی نگهداری کنند. مردم سیستان برای نگهداری گوشت که فرآورده اصلی آنان بوده، آن را به نمک و پودر انار آغشته کرده و در آفتاب خشک می‌کردند. وقتی هم می‌خواستند آن را بپزند، نیم ساعت در آب می‌جوشاندند و سپس به روش دلخواه طبخ می‌کردند. تباهگ غذای محبوب ماه مبارک رمضان نیز هست و به مردم اصیل منطقه جادویی مکران تعلق دارد، البته در شهرهای اطراف مکران نیز سرو می‌شود. برای طبخ این غذای لذیذ ابتدا گوشت را با نمک و فلفل در آب می‌جوشانند. بعد از گذشت زمانی نیم ساعته آب گوشت را جدا کرده و برای پخت برنج استفاده می‌کنند. و گوشت را جداگانه با روغن محلی سرخ می‌کنند.
لنجو
لنجو یا ماهی آب پز یکی از غذاهای سنتی سیستان و بلوچستان است. علت نامگذاری این غذا به ماهی آب پز به دلیل استفاده از ماهی به عنوان مواد اولیه این غذا است. لنجو به دو روش ماهی با آب و ماهی با دوغ طبخ می‌شود. مواد پخت این غذا شامل روغن، پیاز، ماهی، زردچوبه، دوغ، فلفل و نمک و آچار زابلی است. آچار در لغت یعنی چاشنی و آچار زابلی یکی از ادویه‌های سنتی در سیستان و بلوچستان است که در تهیه غذاهایی مثل آبگوشت، خورشت قیمه، خورشت آلو و خورشت‌های قرمز رنگ استفاده می‌شود. به دلیل وجود بندر در این استان تهیه و طبخ غذاهای دریایی از رونق بسیار بالایی برخوردار است. اگر به خوردن ماهی علاقه دارید، می‌توانید از دستور تهیه ماهی با سس سیر هم استفاده کنید.
ماهیگ پچ
ماهیگ پچ یکی دیگر از غذاهای خوشمزه مردم بلوچ است که ماهی و آرد بخش اصلی آن است. برای تهیه این غذا خمیری از آرد گندم آماده کرده، خمیر را پهن و آن را به دو قسمت تقسیم می‌کنند و ماهی را با برگ‌های درخت خرما می‌پیچند و روی آتش کباب می‌کنند. این غذا در فصل‌های بارانی طبخ می‌شوند.
تنورچه
تنورچه یکی از محبوب‌ترین غذاهای محلی سیستان و بلوچستان است که معمولا برای مهمانی‌ها پخته می‌شود. البته این غذا با نام دیگچه هم شناخته می‌شود. همانطور که از نام این غذا برمی‌آید، تنورچه یک غذای کبابی است. این غذا به دو روش پخته می‌شود. در روش اول، گوشت یک بره کامل را با ادویه‌های خاصی مزه‌دار کرده و درون تنور می‌گذارند. در روش دوم، تکه‌های گوشت را به سیخی از جنس چوب درخت نخل می‌زنند و به‌طور عمودی درون تنور قرار می‌دهند. در این روش ظرف آبی هم درون تنور می‌گذارند تا گوشت‌ها به‌وسیله بخار پخته شده و به نحوی آب‌دار شود. این کباب را همراه برنج میل می‌کنند.
استان سیستان و بلوچستان غذاهای محلی و سنتی بسیاری دارد و مانند هر منطقه غذای خاص خودش را دارد. مردم این منطقه در طبخ غذاهایشان از ادویه‌های مخصوص مانند آچار استفاده می‌کنند؛ دامپروری در این منطقه رایج است و گوشت بخش مهمی از مواد اصلی غذاهای مردم این سرزمین را تشکیل می‌دهد. خرما دومین ماده اصلی در طبخ انواع خوراکی و غذا در بین خانواده‌های سیستانی و بلوچ است. سبزی‌ها در فرهنگ غذایی این مردم جایگاه ویژه‌ای دارند و معمولا از سبزی‌های خودرو و بومی در طبخ غذاها استفاد می‌شود. نان هم از دیگر مواد اصلی در رژیم غذایی مردم بلوچ و سیستانی است که در انواع خوشمزه‌ای طبخ می‌شود. اگر به این منطقه سفر می‌کنید، حتما غذاهای محلی را امتحان کنید و مطمئن باشید از این تجربه پشیمان نمی‌شود.
