در قسمت اول از این لیست خوشمزه، ۲۵ غذای ایرانی که شهرت جهانی دارند را معرفی کردیم. البته که ایران پهناور در هر گوشه از خاک خود، سفره‌های رنگین و غذاهای محشری دارد که هر کدام، ریشه در تاریخ و فرهنگ منحصر به فرد آن منطقه دارد. در این مقاله قصد داریم ۲۵ غذای محبوب دیگر را معرفی کنیم تا فهرست ۵۰ تایی غذاهای محبوب ایرانی کامل شود. با ما همراه باشید.
26- ماست و خیار
ماست و خیار یک خوراکی ساده و با طراوت ایرانی است که با ماست و خیار خرد شده درست می‌شود. در دستور تهیهٔ آن، نعنا چاشنی اصلی آن بوده، اما می توان مواد دیگری مانند سیر، گردو، کشمش و گیاهان و ادویه‌های مختلف نیز به آن اضافه کرد. ماست و خیار که به صورت سرد سرو می‌شود، غذای اصلی هر وعده غذایی ایرانی‌ها به‌ویژه در تابستان است و در کنار نان‌های ترد، یک میان وعده سریع و مقوی به‌شمار می‌آید.
27- میرزا قاسمی
میرزا قاسمی یک غذای شمالی است که اصالت آن به استان گیلان باز می‌گردد و در تهیهٔ آن از بادمجان استفاده می‌شود. بادمجان‌هایی که در تهیهٔ میرزا قاسمی تهیه می‌شود ابتدا روی شعله کبابی یا زغالی می‌شوند سپس به‌صورت ریز خرد شده و با گوجه فرنگی، سیر و زردچوبه ترکیب می‌شوند.
28- آش رشته
آش رشته یک آش غلیظ ایرانی است که با رشتهٔ آشی و سبزیجات مختلف درست می‌شود. این غذا معمولاً در سراسر کشور تهیه می‌شود و یک آش نام آشنا برای تمامی افراد است. موادی که در این غذا به‌کار می‌رود علاوه بر رشتهٔ آش، انواع مختلفی از حبوبات مانند لوبیا، پیاز و نخود و عدس به همراه سبزیجاتی مانند گشنیز، جعفری، نعناع و پیازچه است. طعم بی‌نظیر این آش با استفاده از کشک و سیرداغ و نعناداغ به اوج خود می‌رسد. این سوپ آرامش‌بخش برای ایرانیان معنای نمادینی نیز دارد، رشتهٔ آشی، نماد ثروت است و ظاهراً خوش شانسی می‌‌آورد. به‌‌همین‌دلیل آش رشته در جشن‌های سال نو ایرانی رایج است و معمولا در مراسم‌های‌های مهم نیز سرو می‌شود.
29- گز
گز، یکی از قدیمی‌ترین و سنتی‌ترین تنقلات شیرین ایرانی است که خاستگاه آن به استان‌های مرکزی ایران مانند استان اصفهان و شیراز باز می‌گردد. گز امروزه بیشتر با مخلوط سفیده تخم مرغ، هل، شکر و آجیل‌هایی مانند پسته تهیه می‌شود، اما در گذشته مواد اصلی آن کمی متفاوت بوده است. گز‌ها در نهایت به‌صورت مکعب‌های کوچک تبدیل شده و بریده می‌شود. گز یک شیرینی محبوب در سراسر ایران است و به طور سنتی با مناسبت‌های خاص و جشن همراه است و یکی از سوغاتی های مورد علاقۀ ایرانیان است. معمولا ایرانی‌ها ترجیح می‌دهند آن را به عنوان میان‌وعده در کنار چای گرم میل کنند.
30- نان تافتون
نان تافتون، یک نان پهن ایرانی است که در بسیاری از مناطق با آرد سبوس دار، شیر، تخم مرغ و ماست تهیه می‌شود. در تهیۀ نان تافتون، به‌طور سنتی خمیر را روی دیواره‌های تنور حدود یک دقیقه می‌پزند و سپس با سیخ فلزی از روی دیواره ها جدا می‌کنند. نان تافتون اغلب با هل یا زعفران طعم‌دار می‌شود، درحالی که برخی آشپزها دوست دارند روی آن دانه‌های کنجد بپاشند. این نان بیشتر با کباب خورده می‌شود، اما می‌توان آن را تقریباً با هر چیزی که کنار آن باشد، مانند پنیر، گوجه‌فرنگی و فلفل دلمه‌ای نیز مصرف کرد.
31- قطاب
قطاب، یک نوع شیرینی سنتی ایرانی است که از خمیر نرم آرد گندم تهیه می‌شود که دورن آن بادام یا گردو قرار می‌گیرد و در روغن سرخ می‌شود. قطاب معمولاً با دارچین، گلاب، هل و پودر شکوفۀ پرتقال طعم‌دار شده و سپس به شکل‌های گرد یا هلالی طبخ می‌شوند و درنهابت، پودر قند نیز روی آن پاشیده می‌شود. قطاب بیشتر در جشن‌ها و مراسم‌‌های ایرانی سرو می‌شود. این شیرینی‌های لذیذ با وجود اینکه اصالتاً یزدی هستند، امروزه در سراسر کشور تهیه می‌شود و بسیار پرطرفدار است.
32- کوفته تبریزی
کوفته تبریزی، کوفته‌های بزرگ و شکم پری است که معمولاً با گوشت چرخ کردۀ گوسفندی، نخود، برنج و انواع سبزی و ادویه‌های تازه تهیه می‌شوند. پر کردن داخل کوفته‌ها بیشتر با آجیل و میوه های خشک و گاهی اوقات تخم مرغ آب‌پز شکل می‌گیرد. همانطور که از نام آن پیداست، منشأ این غذای ایرانی، به شهر تبریز باز می‌گردد. در گذشته، کوفته‌های تبریزی در اندازه‌های بزرگتری تهیه می‌شده است اما امروزه بیشتر در همین اندازه‌های کوچک و یا متوسط تهیه می‌شود. این کوفته‌ها معمولاً برای مناسبت‌های خاص تهیه شده و همراه با سس و کمی دارچین و زعفران سرو می‌شوند.
33- نان برنجی
نان برنجی یک نوع شیرینی سبک و ترد ایرانی است که با آرد برنج درست می‌شود. این نوع شیرینی معمولاً با گلاب یا هل طعم دار شده و به شکل‌های صاف و گرد در می‌آیند و سپس آنها را با دانه های کنجد یا سیاه‌دانه، پسته یا زرشک تزئین می‌کنند. این کلوچه های سنتی معمولاً در سال نو ایرانیان به‌عنوان یک دسر سبک عصرانه با یک فنجان قهوه یا چای گرم همراه است. با وجود اینکه این نوع شیرینی را می‌توان در سراسر کشور مشاهده کرد، اما در‌واقع، کلوچۀ نان برنجی متعلق به استان کرمانشاه است و بیشتر در این منطقه دیده می‌شود.
34- پشمک
پشمک، یک نوع شیرینی سنتی ایرانی است که در تهیۀ آن از شربت شکر طعم‌دار استفاده می‌شود. شکر طعم‌دار معمولاً با کنجد، گلاب، هل، شکوفۀ پرتقال، زعفران، وانیل یا پسته آماده می‌شود.محصول نهایی که ایجاد می‌شود ظاهری شبیه مو یا پشم دارد که نرم و در عین حال متراکم و سنگین است. اعتقاد بر این است که این شیرینی سنتی از شهر یزد ایران سرچشمه گرفته است و امروزه معمولاً در کارخانه تولید می‌شود. اگرچه این خوراکی شیرین عمدتاً در ایران تولید می‌شود، اما گهگاه می‌توان آن را در سوپرمارکت‌های بین‌المللی در سرتاسر جهان به‌صورت بسته‌بندیشده یافت.
35- زرده
Zerde یک پودینگ برنج شیرین است که منشا آن به کشور ترکیه باز می‌گردد اما در ایران نیز بسیار رایج است. برای تهیۀ زرده، برنج را در آب می‌جوشانند، سپس با شکر، کمی زردچوبه و زعفران ترکیب می‌کنند که رنگ زرد روشنی را به آن می‌بخشد. معمولا روی زرده را نیزا با مغز کاج و پسته تزیین می‌کنند. زرده به‌طور سنتی برای مراسم عروسی و تولد نیز تهیه می‌شود، اما بیشتر در ماه رمضان و در سفره‌های افطاری دیده می‌شود.
36- رنگینه
این دسر سنتی ایرانی با آرد گندم سوخاری و خرما و گردو تهیه می‌شود. آرد سوخاری که معمولاً با دارچین، شکر و هل غنی شده است، لایه زیرین و رویی دسر را درست می‌کند، در حالی که وسط آن با خرما پر شده است. رنگینک در قالب‌های گرد کیک تهیه می‌شود و معمولا روی آن را پستۀ آسیاب شده می ریزند. این کیک به طور سنتی به صورت سرد و معمولا در کنار چای تازه دم شده سرو می‌شود.
37- کلوچه
کلوچه یک نوع شیرینی سنتی ایرانی است که معمولاً شکل آن گرد است و یک پوستۀ ترد یا نرم دارد و داخل آن از یک محتوای شیرین و نرم تشکیل شده است. پوستۀ بیرونی معمولاً با خمیر کره و آرد ساده تهیه شده و روی آن با مواد مختلفی همچون گردوی آسیاب شده و پودر نارگیل تزیین می‌شود. این شیرینی معمولاً با زعفران، گلاب، هل، دارچین یا پودر پسته و خرما تهیه می‌شود و طعم و عطری خوش دارد. کلوچه بخش مهمی از هر جشن در ایران است به‌ویژه در جشن نوروز، سرو می شود. اگرچه آنها به‌طور سنتی در خانه پخته می‌شوند و هر خانواده دستور پخت سنتی منحصر به فرد خود را دارد، اما می‌توان آنها را در شیرینی فروشی‌ها و فروشگاه‌های مواد غذایی نیز مشاهده کرد. اگرچه کلوچه یک دسر ایده آل برای پذیرایی است که در کنار چای یا قهوه سرو می شود، اما اغلب به‌عنوان یک سوغاتی خوشمزه ایرانی نیز بسیار مورد توجه قرار گرفته است.
38- حلوا ارده
حلوا ارده یک نوع خوراکی شیرین و غلیظ ایرانی است که معمولاً از شکر و کنجد آسیاب شده تهیه می‌شود. درون حلوا ارده و روی آن را خلال پسته قرار می‌دهند. اگرچه می‌توان آن را به‌عنوان یک میان وعدۀ شیرین میل کرد، اما حلوا ارده در بیشتر مواقع، یک غذای اصلی در وعدۀ صبحانه است. این شیرینی کلاسیک را نباید با سایر انواع حلوا که می توان با ترکیبات مختلف آرد، عدس، کره، آجیل، گلاب و زعفران تهیه کرد، اشتباه گرفت.
39- قیمه نثار
قیمه نثار یک نوع خورشت و یکی از غذاهای سنتی ایرانی است که بیشتر در جشن‌ها و مناسبت‌های مختلف تهیه شده و منشا آن استان قزوین است. قیمه نثار از گوشت‌های گوسفندی و یا گاوی خرد شده همراه با پیاز و ادویه‌های مختلف درست می‌شود. در کنار خورشت قیمه نثار، برنج خوش‌طعم که ترکیبی از مواد مختلف مانند پسته و بادام خلال شده، زرشک و پوست پرتقال خرد شده می‌باشد، تشکیل شده‌است. این مواد همراه با زعفران، زردچوبه، هل، دارچین، زیره یا سایر ادویه ها طعم دار شده و به‌صورت لایه‌ای در‌برنج قرار گرفته و سرو می‌شود.
40- کیک یزدی
کیک یزدی در‌واقع کیک‌های کوچک و معطری هستند که بیشتر متعلق به مناطق مرکزی ایران است. این کیک‌های کوچک با مخلوط ساده‌ای ساخته می‌شوند که معمولاً شامل تخم مرغ، شکر، آرد، روغن و شیر یا ماست است و طعم خوش آن از افزودن گلاب و هل و زعفران می‌آید. کیک‌ها به‌طور سنتی در قالب‌های فلزی کوچک تهیه می‌شوند، درحالی که نسخه‌های خانگی آن را می‌توان در ظرف‌های کاغذی یا قالب‌های کوچک تهیه کرد. روی هر کیک معمولاً بادام خرد شده، پسته یا دانۀ کنجد ریخته می‌شود. همانطور که از نام این کیک‌های لطیف و معطر پیداست، منشا آنها به شهر یزد باز می‌گردد و اغلب در مراسم‌‌های مذهبی و مناسبت‌های مختلف دیده می‌شود.
41- سالاد شیرازی
سالاد شیرازی یک سالاد سنتی ایرانی است که با خیار، گوجه فرنگی، پیاز و آبلیمو یا آبغوره درست می‌شود. در صورت تمایل می‌توانید برای افزایش طعم و بافت آن، گشنیز، نعناع خشک و فلفل سبز نیز اضافه کنید. این سالاد به نام شیراز شهری در جنوب غربی کشور ایران نامگذاری شده است.
42- استانبولی پلو
استانبولی، یکی از انواع غذاهای پلویی ایرانی است که ترکیب برنج، گوشت، سیب زمینی، پیاز و گوجه فرنگی است. با این حال، برای طبخ استانبولی، شیوه‌های مختلفی وجود دارد که از منطقه‌ای به منطقهٔ دیگر و حتی از خانواده‌ای به خانوادهٔ دیگر متفاوت است. استانبولی معمولا در کنار ماست ساده، سالاد شیرازی یا ماست و خیار سرو می‌شود.
43- زولبیا
زولبیا یک دسر بین‌المللی است که گرچه در ایران بسیار پرطرفدار است اما تنوع آن در سراسر خاورمیانه، هند و آسیا دیده شده است. این دسر شیرین از ترکیب آرد با ماست و جوش شیرین به صورت یک خمیر تهیه شده و سپس به شکل دایره‌ای و یا بیضی شکل، مستقیماً در روغن داغ ریخته می‌شود. بعد از آنکه در روغن سرخ شد در یک شربت غلیظ ریخته می‌شود که این شربت ترکیبی از گلاب، زعفران، عسل، آب شکوفهٔ پرتقال یا هل است. زولبیا هم در ایران و هم در هند در مناسبت‌های خاص مانند ماه رمضان، سرو می‌شود و معمولاً روی آن پسته خرد شده یا پودر زعفران می‌پاشند.
44- مرصع پلو
مرصع پلو، یک غذای سنتی و خوش‌طعم ایرانی است . مرصع پلو از ترکیب برنج با کره، روغن زیتون، زعفران مایع، زرشک خشک، پوست پرتقال، بادام، پسته، هویج، پیاز، شکر و کشمش تهیه می‌شود. در تهیهٔ مرصع پلو، هر یک از مواد را جداگانه تفت داده و با شکر ترکیب می‌کنند و سپس با دانه‌های انار تزیین کرده و کرهٔ ذوب شده با گلاب را روی آن می‌ریزند. این غذا به‌ویژه برای جشن‌های ایرانی مانند نوروز، سال نو ایرانی و عروسی‌ها بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد.
45- آش جو
آش جو یک سوپ مقوی ایرانی است که ترکیبی از جو و حبوبات مختلفی مانند عدس است. این آش به شیوه‌های مختلفی تهیه شده و می‌توان آن را با سبزیجات مختلف، ادویه‌جات و ترشی‌جات سرو کرد. این سوپ بافتی غلیظ داشته و به‌ویژه در زمستان بسیار پرطرفدار است.
46- مسقطی
یکی از معروف‌ترین دسرهای ایرانی، مسقطی لطیف و خوش رنگ است. این شیرینی سنتی مخلوطی از آب یا شیر به‌همراه نشاسته و شکر است. وقتی نشاسته خنک شود، مایع به جامد تبدیل شده و یک شیرینی ظریف، سفت و تقریباً ژله مانند ایجاد می‌شود. افزودنی‌های سنتی و مواد مختلفی در تهیۀ مسقطی به‌کار می‌رود مانند گلاب، هل، زعفران، آب انار، دانه‌های انار و آجیل له شده یا خرد شده. در نهایت پس از تهیه به شکل‌های مختلف مستطیلی و مثلثی و اشکال دیگر برش داده می‌شوند. ایرانی‌ها ترجیح می‌دهند از مسقطی، در مراسم و جشن‌های مختلف و با تزئینات مجلل استفاده کنند. از آنجایی که تهیه خوراکی‌های مسقطی آسان است، به‌عنوان یک دسر ساده روزمره نیز در‌نظر گرفته می‌شود که معمولا در کنار یک فنجان چای سرو می‌شود. مسقطی قنادی امضای استان فارس و یکی از سوغاتی های اصیل این منطقه به‌شمار می‌آید.
47- نوقا
نوقا گونه‌ای از شیرینی‌های پرطرفدار ایرانی به نام گز است و یکی از انواع متعدد خوردنی‌هایی است که در کشور یافت می‌شود. نوقا معمولاً در منطقۀ آذربایجان و ایران مصرف می‌شود. بر خلاف انواع دیگر گز‌ها که عمدتاً از پسته و بادام استفاده می‌کنند، نوقا معمولاً با گردوی خرد شده درست می‌شود. گز نوقا معمولاً بین دو ویفر نازک قرار گرفته و اغلب به شکل‌های مستطیلی بریده می‌شود. طعم شیرین، بافت چسبناک و گردوی ترد، نوقا را به یک شیرینی بسیار محبوب تبدیل کرده که به‌عنوان دسر یا میان وعدۀ شیرین مصرف می‌شود. به دلیل ظاهر زیبای بصری، این شیرینی خوش‌طعم، اغلب به‌عنوان هدیه یا سوغات سنتی و اصیل ایرانی در‌نظر گرفته می‌شود.
48- قرابیه
قرابیه، کلوچه‌های تزیینی ایرانی هستند که با بادام آسیاب شده، سفیده تخم مرغ، شکر و مقدار کمی آرد درست می‌شوند. برای تهیۀ قرابیه، خمیر را به شکل دایره در می‌آورند و می‌پزند تا ترد شود. قرابیه‌ها را قبل از اینکه در فر بگذارند معمولا با پسته های خرد شده تزیین می‌کنند که ظاهر زیبایی به آن می‌بخشد. اعتقاد بر این است که منشأ قرابیه، شهر تبریز در شرق کشور است که می‌توان آن را تقریباً در هر نانوایی سنتی پیدا کرد. معمولاً گردشگران آنها را به‌عنوان سوغاتی مناسب تبریز می‌خرند. این بیسکویت‌های نرم و جویدنی در فرهنگ ایرانی به‌ویژه در مراسم عروسی، جایگاه بسیار مهمی دارند. از زمان‌های قدیم، بشقاب‌هایی با کلوچه‌های قرابیه تازه پخته شده توسط خانوادۀ داماد به عروس هدیه داده می‌شد. آنها همچنین یکی از دسرهای رایج در جشن‌های ایرانی، به‌ویژه نوروز هستند.
49- نقل
نقل یک نوع شیرینی قندی محبوب ایرانی است که برای تهیۀ آن، شکر، آب و گلاب را می‌جوشانند تا مایعی همگن ایجاد شود و سپس بادام بو‌داده را به سرعت در آن غوطه‌ور می‌کنند. وقتی که مایع خنک شد، پوشش مایع، جامد شده و یک لایۀ سفید شیرین و ترد در اطراف بادام ایجاد می‌کند. از آنجایی که نقل را نماد شادی و خوش شانسی می‌دانند، این خوراکی‌های سفید روشن، بخش مهمی از سنت‌های عروسی ایرانیان است. در پایان هر عروسی ایرانی، نقل‌ها معمولا با چای سرو می‌شوند. علاوه بر مراسم عروسی، نقل را می‌توان به عنوان یک خوراکی روزمره در کنار یک فنجان قهوه یا چای داغ نیز مصرف کرد.
50- سوهان عسلی
سوهان عسلی، نوعی شیرینی ترد سنتی ایرانی است که از شکر، عسل، زعفران، گلاب، روغن یا کره و بادام خلال شده تهیه می‌شود. سوهان‌هامعمولا گرد هستند و قبل از بسته‌بندی، روی آن را با پستۀ آسیاب شده تزئین می‌کنند. این آب نبات شیرین و ترد یک خوراکی اصلی در سال نو ایرانی است. اعتقاد بر این است که خاستگاه سوهان عسلی اصفهان است، منطقه‌ای که به تولید عسل معروف است.
